goedemorgen,
Het overlijden van je vriend zijn oom/broer, je omschrijft zo precies wat het gemis aan fysieke aanraking met ons doet, dat ik er troost in vind. Ik moet ook denken aan een naar Amerika geëmigreerd familielid dat ons regelmatig sprak aan de telefoon, maar ze vertelde toch altijd dat het fysieke gemis haar pijn deed. En ze bleef tot op zeer hoge leeftijd naar Europa reizen. Kennelijk willen we toch echt altijd aan de moederborst, in het warme nest, hebben we die fysieke aanraking nodig. Hoe zou dat eigenlijk voor vissen zijn?
Telkens ook die zelfevaluatie bij een overlijden
Ik herken overigens dat de ontmoeting met de dood mij steeds sterker raakt naarmate ik ouder en gevoeliger word. Een dieper besef dat gedane zaken geen keer nemen. Minder geabsorbeerd door mijn eigen drang vooruit en daardoor meer open voor wat er bij anderen gebeurt. Maar telkens ook die zelfevaluatie bij een overlijden. Of ik mijn tijd waardevol en toegewijd besteed. Als ik nu de balans opmaak, denk ik van wel. Hoewel ik in deze weken te weinig tijd aan mijn broer, mijn moeder en mijn vader geef – door de fysieke afstand naar Rotterdam en ook de eigen keuze om in het buitenland te zijn de afgelopen maanden – doe ik het wel goed in de balans tussen gezin en werk op het moment? Ik hoor het veel om me heen. Mensen die zich tijdens deze tweede lockdown herinneren hoe mooi ze de eerste lockdown vonden. Geen reistijd naar werk, een diepere connectie met de kinderen.
Ik lees dat je niet zo goed slaapt. Nu is een verbouwing altijd stressvol. En de overgang naar het herfstseizoen zal harder zijn als je in één keer noordelijker trekt. Daarnaast bespeur ik bij mezelf een woeling die jij omschrijft. Het voelt alsof ik een kosmische onrust fysiek ervaar. Bij gebrek aan beter woord om te omschrijven dat er een grotere verandering op handen is, noem ik het maar kosmische onrust, alhoewel het opzoeken van deze woordcombinatie me op websites brengt die ik niet helemaal vertrouw.
Zijn werkbus was gestolen. En ik heb het totaal onbewust laten gebeuren
Omdat ik minder nieuws volg, manifesteert het zich niet in documentaires, maar vertaalt het zich dichterbij. In onze buurt lijkt er steeds meer ingebroken te worden. Het kan zijn dat dit komt doordat ik het tegenwoordig hoor via een buurtapp genaamd Nextdoor, en vroeger niet. Maar ik maakte het deze week ook lichamelijk mee. We kwamen terug uit Griekenland in de avond. Ik zette rond half elf wat vuilnis buiten. In het donker sprong een man uit een voor de deur geparkeerd busje. Ik kon zijn gezicht niet goed zien vanwege een sjaal en een pet. Hij begon tegen me te roepen in het Arabisch. Ik liep er gewoon langs naar de vuilniscontainer, ik had na die lange reis niet meer de energie om hier op in te gaan. De volgende dag stond een radeloze ondernemer voor de deur met letterlijk zijn handen in het haar. Zijn werkbus was gestolen. En ik heb het totaal onbewust laten gebeuren.
Ik ben ook wat lusteloos, ondanks een week in de zon en zonder verplichtingen. Ik heb maar weer de daglichtlamp tevoorschijn gehaald. Hij staat nu fel te branden naast mijn computer.
Net als jij voel ik me dus ook op drift. Intellectueel weet ik dat dit een kans is om in een nieuwe verhouding de energie te vinden. Never let a good crisis go to waste, zou Churchill ooit gezegd hebben. Maar in het gevoel blijf ik in de war. Ik steek mijn teen voorzichtig in een nieuwe situatie en krijg daarna een heel sterk gevoel terug als er onrust dreigt.
Neem Kreta. We zijn er naartoe gegaan met de bedoeling een huis te kopen. Laat ik bij het begin van die reis beginnen. In Nederland voelde je de afkeuring in de ogen van anderen wanneer je het vertelde. Alsof ik een onverantwoordelijke tiener was, die een wild feest gaf. Nu moet ik zeggen, het vliegtuig was geen pretje. Als je eenmaal zit, is het wel okay. Maar het verzamelen bij een gate. Het chaotische instappen van het vliegtuig. Het was allemaal niet fijn. We zeiden tegen elkaar dat dit voorlopig de laatste keer was. Eenmaal in Kreta aangekomen stap je in een tijdmachine. Geen mondkapjes bij de dorpsrestaurants. Mensen geven je een hand, wat ik echt ervoer als een schok. Het is er nog zomer qua temperatuur, dus je zit permanent buiten, wat het afstand houden zo veel makkelijker maakt. We hadden een strand van een kilometer bijna de hele tijd voor onszelf.
Nu dan over dat aanvoelen. Ik had besloten op advies van vrienden om een huis te huren vlakbij dat wat we wilden kopen. Het eerste dat me opviel, was dat de dorpsbewoners me heel koud behandelden. Ze vermeden oogcontact en groetten niet eens. Toen ze later via de tamtam begrepen dat wij die familie waren die een huis wilde kopen, was er een belang. We zouden in zekere zin buren worden. Toen kwamen wildvreemden ons mierzoet begroeten. Dat voelde niet oprecht. Ook de gesprekken bij het dorpscafé duiden op een zeer gesloten samenleving waarin eergevoel vooropstond en gezichtsverlies de grootste schande was.
Als er verhalen rondgaan over je in het dorp, dan ben je nog niet jarig
Ik vertelde dat ik uit Amsterdam kwam. Een man in de veertig vertelde stoer aan zijn dorpsgenoten hoe hij met vrienden niet zo lang geleden volledig stoned in Amsterdam rondliep. Toen hij later in het gesprek doorhad dat ik bevriend was met de ouders van een van die reisvrienden, sloeg de schrik hem in de ogen. "Don’t tell his father about Amsterdam." Een volwassen man met zijn eigen nageslacht en baas van zijn eigen bedrijf. Ik kon het haast niet geloven. Maar dit was dus duidelijk. Als er verhalen rondgaan over je in het dorp, dan ben je nog niet jarig. Mijn buik zei: wegblijven. Het oordeel van een Griekse vriend was nog onverbiddelijker. "Greece is a totally corrupt society."
In de tweede plaats bleek die romantische kerk naast het huis om zeven uur in de ochtend al te luiden met zijn kerkklokken, waardoor ik elke dag onvrijwillig wakker werd. Tot slot werden de verbouwingskosten steeds hoger, omdat de architecten een paar plakjes van de salami nog niet hadden gesneden voor ons. Zoals de BTW, de badkamers die er nog in moesten, hun gage en de verzekering van de werklui. De totale kosten schoten door het dak. Helaas kwam ik daar pas achter nadat ik een bod had gedaan. We zijn nog in gesprek met de eigenaar om er een andere ingenieur naar te laten kijken, maar ik heb er een hard hoofd in.
Ik ben wel blij dat ik het gedaan heb. Dat ik gegaan ben en de onderhandelingen ben gestart, wat weer een heel apart verhaal van cultuurverschillen is, dat ik elders zal opschrijven. Zonder te bieden op het huis was ik nooit zo diep in mijn gevoel gekomen. En was nooit al die informatie op tafel gekomen. Ook interessant. Via dezelfde tamtam komen anderen zich melden met hun eigen huis of landje, dat te koop staat. Heel voorzichtig, want ze willen geen problemen met de eigenaar van het huidige huis natuurlijk. En dat begrijp ik ook wel.
De gelaagdheid in je te schrijven dialoog fascineert me. Nu is het mijn beurt om je niet helemaal te begrijpen. Er zijn twee personages van die moeder. Een levende en een dode. Als je dat weet klaar te spelen zonder ons in verwarrende flashbacks te lanceren, zal het fascinerend zijn. Ik ben erg benieuwd, eerlijk gezegd. Ik voel veel spanning tussen de zoon en de moeder, de verschillende thema’s, die sexualiteit. Nu al in de opzet. En dat is verhalend natuurlijk smullen en het recept voor een mooie reis naar binnen voor het publiek. Ik hoop dat het geschreven worden je voldoening brengt.
Wie weet lijkt Nederland meer op het Griekse dorp dan wij onszelf graag voorhouden
Intussen zit ik tien dagen in quarantaine omdat ik formeel gezien uit oranje gebied kom, terwijl Amsterdam knalrood kleurt en er in Kreta zo goed als niets aan de hand was. Ik ervaar het als prima. Binnen zitten in deze besmettelijke tijden is zo gek nog niet.
Volgens mijn schoonvader is de onbegrijpelijke taxatie van de overheid om het zeer besmette vasteland van Griekenland geel te houden en de weinig getroffen Griekse eilanden oranje te maken, ingefluisterd door het Koningshuis dat daar zijn vakantiehuis heeft, wat we nu allemaal weten. Wie weet lijkt Nederland meer op het Griekse dorp dan wij onszelf graag voorhouden.
Bedankt weer voor je prachtige brief. Alle goeds in gezondheid en plamuursel, Pauline.
Als altijd in dankbaarheid,
Xavier
